Actor & Writer
Reel
Hunc Polydorum auri quondam cum pondere magno infelix Priamus furtim mandarat alendum Threicio regi, cum iam diffideret armis Dardaniae cingique urbem obsidione uideret. ille, ut opes fractae Teucrum et Fortuna recessit, res Agamemnonias uictriciaque arma secutus fas omne abrumpit: Polydorum obtruncat, et auro ui potitur. quid non mortalia pectora cogis, auri sacra fames! postquam pauor ossa reliquit, delectos populi ad proceres primumque parentem monstra deum refero, et quae sit sententia posco.omnibus idem animus, scelerata excedere terra, linqui pollutum hospitium et dare classibus Austros. ergo instauramus Polydoro funus, et ingens aggeritur tumulo tellus; stant Manibus arae caeruleis maestae uittis atraque cupresso, et circum Iliades crinem de more solutae; inferimus tepido spumantia cymbia lacte sanguinis et sacri pateras, animamque sepulcro condimus et magna supremum uoce ciemus. Inde ubi prima fides pelago, placataque uenti dant maria et lenis crepitans uocat Auster in altum, deducunt socii nauis et litora complent; prouehimur portu terraeque urbesque recedunt. sacra mari colitur medio gratissima tellus Nereidum matri et Neptuno Aegaeo, quam pius arquitenens oras et litora circum errantem Mycono e celsa Gyaroque reuinxit, immotamque coli dedit et contemnere uentos. huc feror, haec fessos tuto placidissima portu accipit; egressi ueneramur Apollinis urbem. rex Anius, rex idem hominum Phoebique sacerdos, uittis et sacra redimitus tempora lauro occurrit; ueterem Anchisen agnouit amicum. iungimus hospitio dextras et tecta subimus. Templa dei saxo uenerabar structa uetusto: 'da propriam, Thymbraee, domum; da moenia fessis et genus et mansuram urbem; serua altera Troiae Pergama, reliquias Danaum atque immitis Achilli. quem sequimur? quoue ire iubes? ubi ponere sedes? da, pater, augurium atque animis inlabere nostris.' uix ea fatus eram: tremere omnia uisa repente, liminaque laurusque dei, totusque moueri mons circum et mugire adytis cortina reclusis.
summissi petimus terram et uox fertur ad auris: 'Dardanidae duri, quae uos a stirpe parentum prima tulit tellus, eadem uos ubere laeto accipiet reduces. antiquam exquirite matrem. hic domus Aeneae cunctis dominabitur oris et nati natorum et qui nascentur ab illis.' haec Phoebus; mixtoque ingens exorta tumultu laetitia, et cuncti quae sint ea moenia quaerunt, quo Phoebus uocet errantis iubeatque reuerti. tum genitor ueterum uoluens monimenta uirorum 'audite, o proceres,' ait 'et spes discite uestras. Creta Iouis magni medio iacet insula ponto, mons Idaeus ubi et gentis cunabula nostrae. centum urbes habitant magnas, uberrima regna, maximus unde pater, si rite audita recordor, Teucrus Rhoeteas primum est aduectus in oras, optauitque locum regno. nondum Ilium et arces Pergameae steterant; habitabant uallibus imis. 110 hinc mater cultrix Cybeli Corybantiaque aera Idaeumque nemus, hinc fida silentia sacris, et iuncti currum dominae subiere leones. ergo agite et diuum ducunt qua iussa sequamur:
placemus uentos et Cnosia regna petamus. nec longo distant cursu: modo Iuppiter adsit, tertia lux classem Cretaeis sistet in oris.' sic fatus meritos aris mactauit honores, taurum Neptuno, taurum tibi, pulcher Apollo, nigram Hiemi pecudem, Zephyris felicibus albam. Fama uolat pulsum regnis cessisse paternis Idomenea ducem, desertaque litora Cretae, hoste uacare domum sedesque astare relictas. linquimus Ortygiae portus pelagoque uolamus bacchatamque iugis Naxon uiridemque Donusam, Olearon niueamque Paron sparsasque per aequor Cycladas, et crebris legimus freta concita terris. nauticus exoritur uario certamine clamor: hortantur socii Cretam proauosque petamus. prosequitur surgens a puppi uentus euntis, et tandem antiquis Curetum adlabimur oris. ergo auidus muros optatae molior urbis Pergameamque uoco, et laetam cognomine gentem hortor amare focos arcemque attollere tectis.
Iamque fere sicco subductae litore puppes,conubiis aruisque nouis operata iuuentus, iura domosque dabam, subito cum tabida membris corrupto caeli tractu miserandaque uenit arboribusque satisque lues et letifer annus. linquebant dulcis animas aut aegra trahebant corpora; tum sterilis exurere Sirius agros, arebant herbae et uictum seges aegra negabat. rursus ad oraclum Ortygiae Phoebumque remenso hortatur pater ire mari ueniamque precari, quam fessis finem rebus ferat, unde laborum temptare auxilium iubeat, quo uertere cursus. Nox erat et terris animalia somnus habebat: effigies sacrae diuum Phrygiique penates, quos mecum a Troia mediisque ex ignibus urbis extuleram, uisi ante oculos astare iacentis in somnis multo manifesti lumine, qua se plena per insertas fundebat luna fenestras; tum sic adfari et curas his demere dictis: 'quod tibi delato Ortygiam dicturus Apollo est, hic canit et tua nos en ultro ad limina mittit.nos te Dardania incensa tuaque arma secuti, nos tumidum sub te permensi classibus aequor, idem uenturos tollemus in astra nepotes imperiumque urbi dabimus. tu moenia magnis magna para longumque fugae ne linque laborem.mutandae sedes. non haec tibi litora suasit Delius aut Cretae iussit considere Apollo. est locus, Hesperiam Grai cognomine dicunt, terra antiqua, potens armis atque ubere glaebae; Oenotri coluere uiri; nunc fama minores Italiam dixisse ducis de nomine gentem. hae nobis propriae sedes, hinc Dardanus ortus Iasiusque pater, genus a quo principe nostrum. surge age et haec laetus longaeuo dicta parenti haud dubitanda refer: Corythum terrasque requirat Ausonias; Dictaea negat tibi Iuppiter arua.' talibus attonitus uisis et uoce deorum (nec sopor illud erat, sed coram agnoscere uultus uelatasque comas praesentiaque ora uidebar; tum gelidus toto manabat corpore sudor) corripio e stratis corpus tendoque supinas ad caelum cum uoce manus et munera libo intemerata focis. perfecto laetus honore Anchisen facio certum remque ordine pando. agnouit prolem ambiguam geminosque parentis,seque nouo ueterum deceptum errore locorum.
tum memorat: 'nate, Iliacis exercite fatis, sola mihi talis casus Cassandra canebat. Nunc repeto haec generi portendere debita nostro et saepe Hesperiam, saepe Itala regna uocare.sed quis ad Hesperiae uenturos litora Teucros crederet? aut quem tum uates Cassandra moueret? cedamus Phoebo et moniti meliora sequamur.' sic ait, et cuncti dicto paremus ouantes. hanc quoque deserimus sedem paucisque relictis uela damus uastumque caua trabe currimus aequor.
Postquam altum tenuere rates nec iam amplius ullae apparent terrae, caelum undique et undique pontus, tum mihi caeruleus supra caput astitit imber noctem hiememque ferens, et inhorruit unda tenebris. 195 continuo uenti uoluunt mare magnaque surgunt aequora, dispersi iactamur gurgite uasto; inuoluere diem nimbi et nox umida caelum abstulit, ingeminant abruptis nubibus ignes, excutimur cursu et caecis erramus in undis. ipse diem noctemque negat discernere caelo nec meminisse uiae media Palinurus in unda. tris adeo incertos caeca caligine soles erramus pelago, totidem sine sidere noctes. quarto terra die primum se attollere tandem uisa, aperire procul montis ac uoluere fumum. uela cadunt, remis insurgimus; haud mora, nautae adnixi torquent spumas et caerula uerrunt. seruatum ex undis Strophadum me litora primum excipiunt. Strophades Graio stant nomine dictae insulae Ionio in magno, quas dira Celaeno Harpyiaeque colunt aliae, Phineia postquam clausa domus mensasque metu liquere priores. tristius haud illis monstrum, nec saeuior ulla pestis et ira deum Stygiis sese extulit undis. uirginei uolucrum uultus, foedissima uentris proluuies uncaeque manus et pallida semper ora fame. huc ubi delati portus intrauimus, ecce laeta boum passim campis armenta uidemus caprigenumque pecus nullo custode per herbas. inruimus ferro et diuos ipsumque uocamus in partem praedamque Iouem; tum litore curuo
exstruimusque toros dapibusque epulamur opimis. at subitae horrifico lapsu de montibus adsunt Harpyiae et magnis quatiunt clangoribus alas, diripiuntque dapes contactuque omnia foedant immundo; tum uox taetrum dira inter odorem. rursum in secessu longo sub rupe cauata [arboribus clausam circum atque horrentibus umbris] instruimus mensas arisque reponimus ignem; rursum ex diuerso caeli caecisque latebris turba sonans praedam pedibus circumuolat uncis, polluit ore dapes. sociis tunc arma capessant edico, et dira bellum cum gente gerendum. haud secus ac iussi faciunt tectosque per herbam disponunt ensis et scuta latentia condunt. ergo ubi delapsae sonitum per curua dedere litora, dat signum specula Misenus ab alta aere cauo. inuadunt socii et noua proelia temptant, obscenas pelagi ferro foedare uolucris. sed neque uim plumis ullam nec uulnera tergo accipiunt, celerique fuga sub sidera lapsae semesam praedam et uestigia foeda relinquunt. una in praecelsa consedit rupe Celaeno, infelix uates, rumpitque hanc pectore uocem; 'bellum etiam pro caede boum stratisque iuuencis, Laomedontiadae, bellumne inferre paratis et patrio Harpyias insontis pellere regno? accipite ergo animis atque haec mea figite dicta, 250 quae Phoebo pater omnipotens, mihi Phoebus Apollo praedixit, uobis Furiarum ego maxima pando. Italiam cursu petitis uentisque uocatis: ibitis Italiam portusque intrare licebit. sed non ante datam cingetis moenibus urbem quam uos dira fames nostraeque iniuria caedis ambesas subigat malis absumere mensas.' dixit, et in siluam pennis ablata refugit. at sociis subita gelidus formidine sanguis deriguit: cecidere animi, nec iam amplius armis, sed uotis precibusque iubent exposcere pacem, siue deae seu sint dirae obscenaeque uolucres. et pater Anchises passis de litore palmis numina magna uocat meritosque indicit honores: 'di, prohibete minas; di, talem auertite casumet placidi seruate pios.' tum litore funem deripere excussosque iubet laxare rudentis. tendunt uela Noti: fugimus spumantibus undis qua cursum uentusque gubernatorque uocabat. iam medio apparet fluctu nemorosa Zacynthos Dulichiumque Sameque et Neritos ardua saxis. effugimus scopulos Ithacae, Laertia regna, et terram altricem saeui exsecramur Vlixi. mox et Leucatae nimbosa cacumina montis et formidatus nautis aperitur Apollo. hunc petimus fessi et paruae succedimus urbi; ancora de prora iacitur, stant litore puppes. Ergo insperata tandem tellure potiti lustramurque Ioui uotisque incendimus aras, Actiaque Iliacis celebramus litora ludis.exercent patrias oleo labente palaestras
nudati socii: iuuat euasisse tot urbes Argolicas mediosque fugam tenuisse per hostis. interea magnum sol circumuoluitur annum et glacialis hiems Aquilonibus asperat undas. aere cauo clipeum, magni gestamen Abantis, postibus aduersis figo et rem carmine signo: aeneas haec de danais victoribvs arma; linquere tum portus iubeo et considere transtris. certatim socii feriunt mare et aequora uerrunt: protinus aerias Phaeacum abscondimus arces litoraque Epiri legimus portuque subimus
Chaonio et celsam Buthroti accedimus urbem. Hic incredibilis rerum fama occupat auris, Priamiden Helenum Graias regnare per urbis coniugio Aeacidae Pyrrhi sceptrisque potitum, et patrio Andromachen iterum cessisse marito. obstipui, miroque incensum pectus amore compellare uirum et casus cognoscere tantos. progredior portu classis et litora linquens, sollemnis cum forte dapes et tristia dona ante urbem in luco falsi Simoentis ad undam libabat cineri Andromache manisque uocabat Hectoreum ad tumulum, uiridi quem caespite inanem et geminas, causam lacrimis, sacrauerat aras. ut me conspexit uenientem et Troia circum arma amens uidit, magnis exterrita monstris deriguit uisu in medio, calor ossa reliquit, labitur, et longo uix tandem tempore fatur: 'uerane te facies, uerus mihi nuntius adfers, nate dea? uiuisne? aut, si lux alma recessit,
Hector ubi est?' dixit, lacrimasque effudit et omnem impleuit clamore locum. uix pauca furenti subicio et raris turbatus uocibus hisco: 'uiuo equidem uitamque extrema per omnia duco; ne dubita, nam uera uides. heu! quis te casus deiectam coniuge tanto excipit, aut quae digna satis fortuna reuisit, Hectoris Andromache? Pyrrhin conubia seruas?' deiecit uultum et demissa uoce locuta est: 'o felix una ante alias Priameia uirgo, hostilem ad tumulum Troiae sub moenibus altis iussa mori, quae sortitus non pertulit ullos nec uictoris heri tetigit captiua cubile! nos patria incensa diuersa per aequora uectae stirpis Achilleae fastus iuuenemque superbum seruitio enixae tulimus; qui deinde secutus Ledaeam Hermionen Lacedaemoniosque hymenaeos me famulo famulamque Heleno transmisit habendam. ast illum ereptae magno flammatus amore coniugis et scelerum furiis agitatus Orestes excipit incautum patriasque obtruncat ad aras. morte Neoptolemi regnorum reddita cessit pars Heleno, qui Chaonios cognomine campos Chaoniamque omnem Troiano a Chaone dixit, Pergamaque Iliacamque iugis hanc addidit arcem. sed tibi qui cursum uenti, quae fata dedere? aut quisnam ignarum nostris deus appulit oris? quid puer Ascanius? superatne et uescitur aura? quem tibi iam Troia— ecqua tamen puero est amissae cura parentis? ecquid in antiquam uirtutem animosque uirilis et pater Aeneas et auunculus excitat Hector?' talia fundebat lacrimans longosque ciebat incassum fletus, cum sese a moenibus heros 345 Priamides multis Helenus comitantibus adfert, agnoscitque suos laetusque ad limina ducit, et multum lacrimas uerba inter singula fundit. procedo et paruam Troiam simulataque magnis Pergama et arentem Xanthi cognomine riuum agnosco, Scaeaeque amplector limina portae; nec non et Teucri socia simul urbe fruuntur. illos porticibus rex accipiebat in amplis: aulai medio libabant pocula Bacchi impositis auro dapibus, paterasque tenebant. Iamque dies alterque dies processit, et aurae uela uocant tumidoque inflatur carbasus Austro: his uatem adgredior dictis ac talia quaeso: 'Troiugena, interpres diuum, qui numina Phoebi, qui tripodas Clarii et laurus, qui sidera sentis 360 et uolucrum linguas et praepetis omina pennae, fare age (namque omnis cursum mihi prospera dixit religio, et cuncti suaserunt numine diui Italiam petere et terras temptare repostas; sola nouum dictuque nefas Harpyia Celaeno prodigium canit et tristis denuntiat iras obscenamque famem), quae prima pericula uito? quidue sequens tantos possim superare labores?' hic Helenus caesis primum de more iuuencis exorat pacem diuum uittasque resoluit sacrati capitis, meque ad tua limina, Phoebe, ipse manu multo suspensum numine ducit, atque haec deinde canit diuino ex ore sacerdos: 'Nate dea (nam te maioribus ire per altum auspiciis manifesta fides; sic fata deum rex sortitur uoluitque uices, is uertitur ordo),